Serocki Miejscownik - Edukacja w Zegrzynku – od Szaniawskiego do Kusznierewicza

O młynie i Szaniawskich w Zegrzynku napisano już sporo, ale o ich działalności pro społecznej i edukacyjnej - niewiele. Wiemy jednak, że właściciel młyna, Stanisław Kropiwnicki oraz jego szwagier i długoletni dyrektor młyna, Zygmunt Szaniawski, przywiązywali dużą wagę do spraw socjalnych pracowników.

Zatrudnionym tam ponad 50 robotnikom i rzemieślnikom, oprócz stałej pensji, zapewniano samodzielne mieszkania, opał, bezpłatną opiekę lekarską i leki oraz szkołę dla ich dzieci. Obcy woźnice, przywożący furmankami zboże do młyna, w urządzonej izbie gościnnej, mogli poczytać wyłożone specjalnie dla nich pisma ludowe, takie jak „Gazeta Świąteczna”, „Zorza” i „Gazeta Rzemieślnicza”. Było też przygotowane pomieszczenie dla robotników dochodzących lub czasowo pracujących w Zegrzynku. Młyn przyjmował także młodych ludzi na praktyki młynarskie, umożliwiające im później samodzielne prowadzenie młynów. Jednym z nich był najmłodszy syn znanej pisarki Marii Konopnickiej, Jan Konopnicki (1868-1930), praktykujący w Zegrzynku w latach 1885-1888.

Najważniejsza była jednak inicjatywa utworzenia obowiązkowej szkoły dla dzieci pracowników młyna, utrzymywanej przez firmę i przez nią zaopatrywanej w podręczniki i środki nauczania. Jej pomysłodawcą był Zygmunt Szaniawski, późniejszy działacz Towarzystwa Oświaty Narodowej. Znamy nazwiska niektórych nauczycieli Józefa Piechoty (1893 r.) i Andrzeja Łobarzewskiego (1901 r.). Po ukończeniu szkoły można było kontynuować naukę rzemiosła, kowalstwa, stolarstwa i rymarstwa u majstrów zatrudnionych przy młynie. W programie szkoły była też nauka ogrodnictwa i pszczelarstwa. Starano się, by zdolniejsze dzieci trafiały do gimnazjów, zdarzało się, iż niektórzy absolwenci szkoły w Zegrzynku podejmowali studia uniwersyteckie, jak np. rówieśnik Jerzego Szaniawskiego, Przemysław Aranowski, syn rymarza, który ukończył Uniwersytet w Charkowie i został aptekarzem.

Z działalnością edukacyjną wiąże się też uruchomiony w Zegrzynku, w 1961 r., obiekt PTTK. Został on wybudowany u stóp nadnarwiańskiej skarpy na 78 miejsc, zwany początkowo hotelem, a później domem wycieczkowym. Druga nazwa odpowiadała najtrafniej rodzajowi prowadzonej działalności. Najczęściej z obiektu korzystała młodzież szkolna, która poznawała malowniczą okolicę oraz często zaczynała swą przygodę ze sportami wodnymi. Stanica była dobrze przygotowana – dysponowała własną wypożyczalnią kajaków i łódek, wystarczyło więc tylko dojechać z Warszawy. Po powstaniu Jeziora Zegrzyńskiego, oprócz istniejącego już domu wycieczkowego, wybudowano domki kempingowe, a ponieważ zapewniano całodobowe wyżywienie zainteresowanie spędzaniem wolnego czasu w Zegrzynku było duże. Przy ośrodku powstała nawet przystań z pomostem dla statków żeglugi rzecznej. Niestety, PTTK zaczął podupadać w latach 80-tych XX w. mimo cieszącej się sporą popularnością tawerny.

Niejako nowe otwarcie Zegrzynka nastąpiło całkiem niedawno. W maju 2012 r., w oparciu o zmodernizowany dawny ośrodek PTTK, otwarty został Klub Mila Zegrzynek. Jest on pierwszą bazą Akademii Żeglarskiej, w ramach której, Mateusz Kusznierewicz, wielokrotny mistrz świata i złoty medalista olimpijski, zachęca dzieci i młodzież do uprawiania żeglarstwa oraz aktywnego stylu życia. W ramach prowadzonych kursów można tu zdobyć podstawowy patent żeglarski – żeglarza jachtowego oraz uprawnienia sternika motorowodnego. Trzygwiazdkowy hotel dysponuje ponad 120 miejscami noclegowymi. Jednym z pomysłów na wykorzystanie tej bazy był bezpłatny program zajęć sportowych dla uczniów szkół z województwa mazowieckiego jęć sportowych dla uczniów szkół z województwa mazowieckiego pn. „Na Fali z Kusznierewiczem” zrealizowany w czerwcu br.

Sławomir Jakubczak

Tekst i zdjęcia dostępne TUTAJ