Poniatowscy. Książę Józef Poniatowski, a wojny napoleońskie. Pałac w Jabłonnie

Poniatowscy.

Książę Józef Poniatowski, a wojny napoleońskie.

Pałac w Jabłonnie

Książę Józef Poniatowski

Generał, dowódca Naczelnych Sił Zbrojnych Wojska Polskiego Wielkiego Księstwa Warszawskiego – 1809, uczestnik m.in. wojny polsko – rosyjskiej w 1792 roku, bitwy pod Raszynem z Cesarstwem Austriackim – kwiecień 1809^1,2 (w tej bitwie (1809) , która rozegrała się m.in. we wsiach Falenty Małe i Duże brał również udział Józef Wawrzyniec Krasiński - jego epitafium znajduje się w kościele w Woli Kiełpińskiej³. Pomógł (Krasiński)⁴ rannym w bitwie pod Berezyną⁵ gen. Józefowi Zajączkowi oraz Karolowi Kniaziewiczowi. Z tym ostatnim przebywał m.in. w Zegrzu).

Zmarł w bitwie pod Lipskiem (rzeka Biała Elstera⁶). 

Odziedziczył w ramach sukcesji, położony w Gminie Jabłonna (Powiecie Legionowskim) Pałac w Jabłonnie (budowę rozpoczęto w 1774, a zakończono w 1784 roku – styl klasycystyczny; pałac w dużej mierze zniszczony w czasie frontu II Wojny Światowej, w październiku 1944⁷). Usytuowany jest przy ul. Modlińskiej. Na terenie pałacu znajduje się poświęcony jemu łuk triumfalny, który wzniesiono w I poł. XIX wieku.

Otrzymał w testamencie pałac po prymasie , biskupie płockim (1773 r.)
Michale Jerzym Poniatowskim (Michał był synem Stanisława Poniatowskiego – kasztelana krakowskiego oraz najmłodszym bratem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, zaś książę Józef był bratankiem panującego ówcześnie w latach 1764 – 1795 króla).

Michał Poniatowski przyczyniał się swoimi działaniami do reformy polskiego systemu szkolnictwa (powstanie Komisji Edukacji Narodowej 1773- ks. Hugo Kołłątaj).

Jak opisuje w książce Karol Koźmiński („Książę Józef Poniatowski 1763 – 1813”)
ks. Józef Poniatowski przebywał swego czasu w swoich rezydencjach „Pod Blachą” (dzisiejszy pałac wykonany w stylu późnobarokowym, położony w W-wie) oraz
w „Pałacu w Jabłonnie”.

Oto jak wygląda relacja Karola Koźmińskiego w wyżej wymienionej pozycji dot. przejęcia Pałacu w Jabłonnie przez księcia – „ usiłował też uporządkować jakoś sprawę sukcesji, jaka spadała na niego po stryju – prymasie: pałacu w Jabłonnie z lasami i folwarkami szacowanymi na milion z górą, tak jednak zniszczonymi w czasie oblężenia przez Prusaków…” ⁸. Następnie relacja odnosząca się do gościny bliskich mu osób m.in. w Pałacu w Jabłonnie. Dla swoich przyjaciół, towarzyszy broni był serdeczny (jak opisuje to Koźmiński: „dom był dla wszystkich „przyjaciół” otwarty”⁹).

W Warszawie w pałacu „Pod Blachą” w 1806 r. gościł¹⁰ m.in. Joachima Murata (marszałka Francji, Wielkiego Księcia Bergu), który odznaczył się m.in. w bitwie pod Jeną (1806). Rozmowy z Poniatowskim dotyczyły m.in. objęcia dowództwa nad armią polską i połączenia sił z armią francuską Napoleona przeciwko królowi Prus oraz carowi Rosji¹¹.

Pałac, park krajobrazowy z łukiem triumfalnym oraz okazałym kilkusetletnim drzewostanem można podziwiać na czarnym

szlaku Południowo – Wschodnim turystycznego szlaku patriotycznego „Polski Walczącej” na terenie powiatu legionowskiego  (punkt na szlaku czarnym – nr 9¹²)

Źródła:

1. Jadwiga Nadzieja książka „Gen. Józef Zajączek 1752 – 1826”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1971, wydanie I, s. 151- 152 (Bitwa pod Raszynem – 19.04.1809; obrona wsi Falenty przez piechotę polską; uczestnictwo w bitwie księcia Poniatowskiego; podpisanie układu z arcyksięciem Ferdynandem; wymarsz wojsk polskich w kierunku Modlina¹ i Serocka).

2. Karol Koźmiński – „Książę Józef Poniatowski 1763 – 1813”, wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967. Wydanie I,  rozdział „RASZYN”
(ogólny opis walk), s. 117 – 124.

3. Anna i Marian Kurtyczowie. Zegrze – Wola Kiełpińska. Dzieje parafii i okolic, Wola Kiełpińska 2001, s. 250 – 251.

4. Ibid., s. 250.

5. Jadwiga Nadzieja książka „Gen. Józef Zajączek 1752 – 1826”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1971, wydanie I, s.174 – 178 (bitwa pod Berezyną - ranny gen. Józef Zajączek, transport rannego do Wilna).

6. Strona internetowa, dostęp 28.04.2020,

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Elstera-Biala;3897635.html (rzeka Biała Elstera).

7. Przewodnik turystyczny szlaku patriotycznego „Polski Walczącej” na terenie powiatu legionowskiego, wydanie trzecie zmienione, s. 24.

8. Karol Koźmiński, op.cit., s. 80, 81.

9., 10. Ibid., s.83, 86.

11. Ibid.,  s. 85 – 93, rozdział „PRZYJACIEL – MURAT”
(Joachim Murat w rozmowie z księciem Poniatowskim w pałacu „Pod Blachą” – grudzień 1806 rok).

12. Przewodnik turystyczny szlaku patriotycznego „Polski Walczącej” na terenie powiatu legionowskiego, wydanie trzecie zmienione, s. 24.

13. Strona internetowa, dostęp 28.04.2020,

 https://www.palacjablonna.pl/index.php/historia (opis pałacu w Jabłonnie – historia).

14. Strona internetowa, dostęp 28.04.2020,

https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Jerzy_Poniatowski.

15. Strona internetowa, dostęp 28.04.2020,

 https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Poniatowski.

16. Strona internetowa, dostęp 28.04.2020,

https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_August_Poniatowski.

17.Strona internetowa, dostęp 28.04.2020,

 https://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Raszynem_(1809) (1809).